Reis naar Kenia

Werelddiaconale reis naar Kenia – bezoek aan diverse projecten

2 februari – 10 februari 2011.

Woensdag 2 februari: Vlucht Schiphol – Jomo Kenyatta (Nairobi) Overnachting in Nairobi.

Vertrek vanaf Schiphol met bijna één uur vertraging(11.30 uur), dit tijdens de vlucht weer ingehaald. Tot en met de Alpen blijft het bewolkt, we vliegen dan ook boven de bewolking. De Alpen liggen er prachtig bij, helemaal onbewolkt.  Zodra we de Alpen over zijn is het weer bewolkt en dit duurt tot ver in Afrika toe. We zien bijvoorbeeld niets van de woestijn. Het eten in het vliegtuig smaakt allemaal het zelfde. Wat veel vergoede was dat we een glas cognac bij de koffie kregen. Aankomst in Nairobi was om 21.00 uur Keniaanse tijd (= 2 uur later dan in Nederland) De busjes om ons naar het hotel te brengen stonden, toen we door de douane kwamen, al klaar. We hebben in een hotel van de Anglicaanse Kerk overnacht (met bewaking)

Donderdag 3 februari: 8.00 uur per vliegtuig naar Eldoret; aankomst 08.45 uur. Naar Plateau – Nundoroto Farm. Bezichtiging Nundoroto project;  overnachting op Nundoroto Farm.

Om 05.00 uur uit de veren en als een speer naar het vliegveld. De zelfde busjes brachten ons naar het vliegveld. Daar telefoonkaarten geregeld maar bij mij werkt dit niet, de rest heeft ook problemen met de telefoonkaarten. Om 08.00 uur met Jet naar Eldoret waar we drie kwartier later aankwamen. Hier ook Damares ontmoet. Ook daar stond weer vervoer klaar naar de Farm. Het busje werd bestuurd door Jackson (zoon van Margaret). We rijden eerst naar Eldoret zelf. De stad is voor ons een shock  Tijdens de rit er naar toe al kijken we onze ogen uit. Bijna iedereen is op weg, lopend, ergens naar toe. Ook veel mensen op fietsen (oude barrels). Deze zijn dan beladen met de meest uiteenlopende dingen. Kratten, melkbussen, kippen, je kunt het zo gek niet opnoemen. Verder zijn er veel (oude) auto’s en (oude) vrachtwagens. En stof, stof en nog eens stof. Daarna zij we doorgereden naar de Farm waar we eerst de lunch gebruikten(heerlijke salade). Hier ontmoeten we ook Margaret, de manager van de Farm. Later blijkt dat zij niet alleen manager is maar ook een uitstekende kok en gastvrouw, eigenlijk is zij een duizendpoot in het veelvoud.  Vervolgens hebben we een rondleiding gehad over de Farm. Via het loonbedrijf worden de tractoren met de diverse landbouwmachines ingezet bij de boeren in de verre omgeving van Plateau. De knechten die de tractoren besturen zijn dolenthousiast, zij maken er een sport van om zo netjes mogelijk te ploegen.  Op het moment zijn ze bezig een overkapping te maken voor het landbouwmateriaal. We zien het keukentje bij Margarets huis en we zien een wasrek. We  bekijken de tomaten en paprika’s (Pili Pili HoHo) in de kassen van Elizabeth. Deze staan er niet zo best op, maar gelukkig zijn er enkele deskundigen onder ons (Jan en Jielis) die Elizabeth met raad en daad nabij staan. Margaret heeft heerlijke rijst met kip klaargemaakt voor het avondeten. ’s-Avonds film gekeken “The Mission” onder het genot van …….

Vrijdag 4 februari: Bezoek aan Jurjen en Tineke de Groot, conferentiecentrum, school en Grace.

Ontbijt om 08.00 uur. Om 09.00 uur zijn we naar het conferentiecentrum gereden waar we eerst welkom geheten werden door Jurjen en Tineke de Groot. Zij wonen in het huis waar ong. 50 jaar geleden ds. Tigchelaar als eerste GZB-zendingsarbeider begonnen is. Eerst drinken we koffie waarbij Jurjen en Tineke iets vertellen over hun werk in Eldoret. Daarna zijn we naar het conferentiecentrum gegaan dat naast het huis van Jurjen en Tineke ligt. Met eigen ogen gezien wat de jongerengroep uit Brakel in 2009 daar heeft gedaan. Ze vinden het daar nog steeds geweldig wat de jongeren hebben gepresteerd en zijn nog steeds vol lof. Het gedeelte dat tijdens de onrusten in 2008 is afgebrand is weer zo goed als helemaal opgebouwd. Na de lunch, die we bij Jurjen en Tineke krijgen aangeboden bezoeken we Wareng High School die zo’n beetje naast het conferentiecentrum ligt. Tijdens de lunch heeft Johnnie van de groep Everpraise zich bij ons gevoegd. Hij neemt ons mee naar de sloppenwijk Langas in Eldoret. Hij woont hier zelf ook. Zijn vader heeft hier een cafeetje waar we cola drinken. We zijn ook naar zijn huis geweest en z’n moeder ontmoet. Johnnie was heel trots op zijn moestuintje en de waterput in de tuin. Ik heb hem geprezen over het feit dat hij zich totaal niet schaamt voor de situatie waarin hij zich bevind. Hij weet ook hoe wij wonen, want hij is op bezoek bij ons geweest en nu zien wij hoe primitief hij woont. We hebben nog een timmerwerkplaats bezocht in Langas. Hier hebben Jurjen en Evert meubels laten maken voor in hun huis. Ook weer zeer primitief maar het werkt wel. Wat is er verder te vermelden over Langas: stof, vuiligheid, plastic, armoede, drankmisbruik, open riool, schrijnende situaties, aandoenlijke kinderen die roepen ”How are you”. We zijn met de local bus teruggereden naar het conferentiecentrum, waarna we op bezoek gingen bij Grace.

Grace is een van de tienduizenden ongehuwde moeders die Kenia telt. Ze heeft het niet breed; ze woont in een huisje van nauwelijks 3 x 3 meter met haar zoontje in een krottenwijk in Eldoret. Ik heb daar een duster gekocht en nog een shawl besteld voor het thuisfront. Tot slot van deze dag zijn we wezen eten in een Indiaas restaurant “Sikh union club” Om 21.30 uur waren we weer terug op de Farm.

Zaterdag 5 februari: Bezoek aan West-Pokot; één van de armste delen van Kenia waar afgelopen jaar noodhulp is verleend in verband met honger. Overnachting in tenten, Marich Field Study Centre.

Om 09.00 uur alles ingepakt voor het kamperen. Margaret en Jackson gaan ook mee. Evert rijdt in de landrover zodat we wat meer plaats hebben in het busje. Eerst naar Eldoret om inkopen te doen in de supermarkt. Even in de gelegenheid geweest om naar huis te bellen want daarna zal er waarschijnlijk geen bereik zijn in Pokot. We hebben een dag van stof happen en slechte wegen voor de boeg. In het begin valt het nog mee, maar de wegen worden al slechter en slechter. We passeren een dorpje waar een markt gaande was en waar een enorme drukte heerste. Er is genoeg om te verkopen maar of er ook gekocht wordt is de vraag. We rijden steeds verder richting Pokot  en je kan zien dat de mensen steeds armer worden. Echt bouwvallige huisjes en iedereen heeft wel een of ander handeltje. Tussen de middag eten we in een cafetaria in Kitale. We rijden verder en uiteindelijk arriveren we in Marich waar Evert meteen al bekenden tegen komt. Doorgereden naar de camping. Een stuk bos met een toilet en een douche(zonder dak). Meteen de tenten opgezet en de omgeving verkend. De camping ligt aan de rivier Moruny waar we even gingen kijken. Daar waren twee jongetjes met een netje aan het vissen, zo gauw ze een vis in hun netje vingen werd de vis met een speer gespietst. We hebben gegeten bij het restaurant van de camping, nasi met iets met botjes erin. Toen we terug kwamen bij de tenten was er al een vuurtje gemaakt. De BBQ werd aangestoken en de verhalen kwamen los. Tot 23.45 uur bij het kampvuur gezeten. Nog even naar het riviertje gelopen waar een magnifiek gezicht hadden op de sterrenhemel. Fantastisch, het melkwegstelsel was duidelijk zichtbaar. Wat meteen opvalt, is dat de grote beer niet zichtbaar is, deze staat aan het noordelijk halfrond. Orion stond recht boven ons. Om 00.30 uur naar bed en nog aardig geslapen ook!!!.

Zondag 6 februari: Naar de kerk in Marich. Ontmoeting met de kerkgangers. Bezoek aan Orwa.

Om 08.00 uur ontbijt. Pannenkoeken en mangosap. Toen naar de kerk om 11.00 uur. We werden met gezang ontvangen. De Pastor gaat voor maar er is veel ruimte voor gezang. We kunnen naar harte lust foto’s maken. Evert gaat voor in de dienst. We brengen elkaar de groeten over. Na de dienst worden we ontvangen in het Kerkelijk Centrum. We worden getrakteerd op thee met geitenmelk en ontzettend veel suiker en pannenkoekjes. We lopen nog wat rond in de omgeving en staan verbaasd over de grote termietenheuvels die je hier overal ziet. Natuurlijk hier ook de nodige foto’s van gemaakt. Na afscheid genomen te hebben gaan we op ziekenbezoek bij Paulina. Haar man is ongeveer een half jaar geleden verongelukt en zij heeft daarna Malaria en Tyfus opgelopen. We zitten met z’n allen in het hutje van Paulina. De Pastor is ook meegekomen op de motor. Evert spreekt een gebed uit en daarna delen we kleurpotloden uit aan de kinderen die zich inmiddels verzameld hebben rond het huisje van Paulina. We rijden weer door de wildernis in naar het plaatsje Orwa (1 uur rijden). Hier is Evert vaak geweest. Er is ook een medische post en we worden daar ontvangen door William. We hebben daar het irrigatiesysteem wat aangelegd is bekeken, de school en de kerk. Ook nog even mee gedaan aan een volleybalwedstrijd. Weer kleurpotloden en ballonnen uitgedeeld. Een belevenis, we werden bestormd door de plaatselijke jeugd. De security moest er aan te pas komen om ons te ontzetten. Daarna weer naar het kamp gereden en daar Spaghetti Bolognese  met aardappels gegeten. Tot 01.00 uur gebarbecued en nog even naar de sterren en vuurvliegjes wezen kijken bij de rivier.

Maandag 7 februari Terugreis naar Eldoret.

de Market

Om 07.00 uur opgestaan en een begin gemaakt met het inpakken van de tenten. Noch even een snelle douche genomen en om 09.50 weggereden van de camping. Rond het middaguur waren we weer op de zelfde plek als zaterdag waar we ook nu weer gegeten hebben. Tussendoor weer genoeg stof gehapt. Om 15.00 uur zijn we in Eldoret aangekomen waar we eerst naar Grace gaan waar we nog het e.e.a. op moesten halen en daarna door naar de Market. Grace ging ook mee. Opnieuw een belevenis, er is hier werkelijk alles te koop. We staan bedenkelijk te kijken bij een hoop minuscuul kleine visjes. Wie eet nou zo iets? Fruit, kruiden, groenten, alle is aanwezig, we kijken onze ogen uit. Ik koop nog een paar sieraadjes bij een vriendin van Grace. Om 17.00 zijn we weer terug op de Farm. Daar kwamen Dennis Hoekstra en Larry en Henny Stauffer uit Amerika  mee-eten en s’avonds wilden ze iets vertellen over hun werk hier in Afrika. Dennis had een PowerPoint presentatie bij zich maar daar had hij vooralsnog niet veel aan want om 18.00 uur viel de stroom uit. Voor Evert en Margaret was dat geen probleem want zij gingen gewoon door met koken op gas bijgelicht door olielampen. Aan het eind van de maaltijd, bij kaarslicht, was de stroomstoring weer over zodat de presentatie van Dennis gewoon door kon gaan. Hij spant zich in voor diverse projecten in Afrika en ook hier in Eldoret. Op het moment is hij samen met Larry en Henny verbonden aan het RITT. Henny en Larry geven les op het RITT. Henny geeft naast Engels onder andere ook een brei/haak-les. Jielis heeft de hele avond met Dennis zitten praten en zoals hij zelf zegt sprak hij in het Brakels en Dennis in het gebroken Engels/Nederlands en ze hebben honderd uit gepraat.

Uiteindelijk was het 01.00 uur voor we gingen slapen.

O ja, ik heb nog even gecontroleerd hoe het putje wegloopt en inderdaad het loopt weg met de wijzers van de klok mee.

Dinsdag 8 februari Bezoek zendingsziekenhuis/basisschool/meisjesschool en RITT.

07.30 uur opgestaan. Het is de bedoeling dat we van morgen eerst op de Farm wat hand en span diensten verrichten. Jan en Jielis gaan met Elizabeth de kassen in om haar van advies te voorzien bij het verbouwen van de tomaten en de paprika’s. Joost repareert de wasmachine. Wouter sleutelt aan een tractor en Thea repareert een gereedschapskist. Jan en ik gaan op het kantoor(zeecontainer) van Margareth kijken. We bekijken hoe zij de administratie bijhoudt van het loonbedrijf. Het ziet er allemaal prima uit alleen alles wordt met pen en papiet bijgehouden. Maar hier komt de meegebrachte laptop van Arie van Heusden om de hoek kijken. We adviseren Margareth om in het vervolg de gegevens in Excel te verwerken. Evert zal haar morgen en stoomcursus hierin geven. We hebben het volste vertrouwen er in dat het haar gaat lukken.

mango plantage

Om +/- 11.00 uur weggereden en een bezoek gebracht aan de winkeltjes die bij de farm om de hoek liggen. Ook een bezoek gebracht aan Pasca. Haar man heeft een boerderij waar ook mango’s worden verbouwd. We gaan bij Pasca op de koffie met Keniaanse oliebollen. Het ziet er bij haar keurig uit al lopen de kippen door de huiskamer. Nog een rondleiding gekregen op de hun boerderij en gauw een foto gemaakt van de douche.

PikiPiki

Daarna hebben we een bezoek gebracht aan twee scholen. In de eerste plaats hebben we de Berur Primary school bezocht. Deze school wordt ondersteund met geld van de gemeente van Oostkapelle, Zeeland. We worden nu vervoerd op brommers (PikiPiki) die bestuurd worden door jongens hier uit de buurt. Op naar de Plateau Girls secondary school. Hier is een nieuwe keuken in aanbouw. We bekijken eerst de oude keuken en daarna de nieuwe. Het zal een hele vooruitgang zijn als deze keuken klaar is. We worden verder in alle klassen ontvangen en moeten overal onze namen opnoemen. Teun schijnt een moeilijke naam te zijn. We kregen daarna een maaltijd aangeboden: rijst met stoofvlees. Verder nog een ontmoeting gehad met lea malot Zie is een van Keniaas betere marathon loopsters en heeft meerdere malen de marathon van Rotterdam gelopen. Zij geeft les op de meisjesschool. Vervolgens hebben we het zendingsziekenhuis van Plateau bezocht. Dit is het ziekenhuis waar Jannie van de Ham heeft gewerkt. Wat we aantreffen is een achteruitlopend ziekenhuis. Er wordt steeds minder van gebruik gemaakt omdat in Eldoret tegenwoordig een prima Academisch ziekenhuis is. Vijf jaar geleden heeft de GZB zich hier haar handen van terug getrokken. We hebben er wel alles kunnen bekijken tot aan de verloskamer toe. Toen onze rondleidster die opende, was er net een bevalling gaande, dus we zijn maar snel verder gelopen.

Keuken RITT

Tot slot zijn we naar het RITT gereden. Hier werden we ontvangen door ds. Thomas Togom en Dennis Hoekstra. Ook hier weer een rondleiding gehad. We hebben de keuken bekeken. Hier heeft de Brakelse groep met oa. Dicky van Rijswijk en Adrie van der Meiden aan gewerkt in 1998. Ook nog de Bibliotheek bekeken. Die ziet er modern uit. Ook hier komen we Brakelse invloeden tegen. Het RITT is de buurman van de Nundorotto Farm dus we konden te voet naar huis. Daar eerst maar eens plaatsgenomen op het terras onder het genot van een Tusker en een portie suikerriet wat werd geserveerd door Margaret. Peter van Everpraise kwam ook nog even langs om de groeten te doen. We hebben nog geruime tijd met elkaar zitten praten. Hij was nog steeds vol van zijn trip naar Nederland en Brakel. Op het menu voor vanavond staat Nijlbaars met gebakken aardappels. Een traktatie.

Woensdag 9 februari per busje bezoek gebracht aan Nakuru National Park.

De laatste dag. Om 07.00 uur op. Nog een keer lekker ontbeten. Om 08.00 uur was het busje er. De koffers konden er niet allemaal in dus Evert, die met het vliegtuig naar Nairobi komt moet met 7 koffers op pad. Nog een paar groepsfoto’s gemaakt en afscheid genomen van Margaret en Jackson. Om half negen vertrokken naar het park. Het is een heel eind rijden maar gelukkig zijn de wegen een stuk beter dan we tot nog toe gewend waren. Toch zien sommige stukken eruit als een loipe op een langlaufparcours. Rond half twaalf in het park aangekomen en konden we genieten van de prachtige natuur. Diverse soorten Gazellen gezien, Apen, Buffels, Giraffen en 1 Neushoorn. Verder bij Lake-Nakuru zagen we heel veel Flamingo’s en Pelikanen. We hebben geluncht in een luxe Lodge. Dit was echt voortreffelijk. Lopend buffet met vis, vlees, pasta’s en van alles aan toetjes. Na de lunch zijn we weer verder gereden en zijn tot aan de rand van het meer gereden om de vogels van dichtbij te kunnen bekijken en fotograferen. Er zijn er een massa. Om 16.00 uur zij we het park weer uitgereden en zijn we nog gestopt bij een souvenirwinkel. Daar wilden ze ons 3 sleutelhangertjes en een spiegeltje aansmeren voor 6.000 shilling(€ 60.00) Dat hebben we dus maar niet gedaan. Daarna volgde nog een lange en vermoeiende rit naar het vliegveld in Nairobi, waar we om 19.45 uur aankwamen. Evert was toen net geland. Om precies 23.00 uur opgestegen. Het is dan 21.00 uur in Nederland.

Donderdag 10 februari aankomst op Schiphol.

We landen rond de klok van half zes in de morgen op Schiphol. Ik heb nog wel geslapen in het vliegtuig maar weet alleen niet hoelang. Irma en de andere families staan ons op te wachten. Na afscheid van elkaar genomen te hebben gaat iedereen zijns weegs. We zijn om 07.30 uur weer in Brakel.

Samenvattend: Het was een enerverende reis waarin we veel gezien en meegemaakt hebben. We zijn ons doordrongen van de armoede die er heerst in delen van Kenia. Er zijn mensen die van dag tot dag bezig zijn om te overleven. De projecten die we bezocht hebben draaien goed. Er wordt geld verdiend. De werknemer hebben het er goed naar hun zin. Het loonbedrijf loopt goed, de landbouwmachines worden veel uitgeleend met personeel en al.

Oh ja!!, het putje draait in Kenia rechtsom!!!

Teun Versteeg